Σύστημα Αντιστάθμισης CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation)

01. Ποια είναι η συμβολή των αερομεταφορών στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου;

Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC= Intergovernmental Panel on Climate Change), οι εγχώριες και διεθνείς αερομεταφορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 2% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 που παράγονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Το 2015 περίπου το 65% της παγκόσμιας κατανάλωσης αεροπορικών καυσίμων για τις αερομεταφορές προερχόταν από τη διεθνή αεροπορία (Περιβαλλοντική Έκθεση του ICAO, 2019) που αντιστοιχεί περίπου στο 1,3 % των παγκόσμιων  εκπομπών CO2.

02. Τι είναι το CORSIA & ποιες είναι οι διαφορετικές φάσεις εφαρμογής του?

Το σύστημα CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation) είναι ένας παγκόσμιος μηχανισμός του ICAO για την μείωση και αντιστάθμιση των εκπομπών CO2 από τις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές.

Το CORSIA τέθηκε σε ισχύ το 2021 έως το 2035 και ξεκίνησε να εφαρμόζεται σε τρεις φάσεις όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Ο κύκλος συμμόρφωσης ορίζεται σε 3 χρόνια. Κάθε τρία χρόνια, αρχής γενομένης από το 2022, ο ICAO θα πραγματοποιεί επανεξέταση του συστήματος.

Οι ευρωπαϊκές χώρες (ECAC States) συμμετέχουν στο σύστημα αντιστάθμισης του CORSIA από την έναρξη της Πιλοτικής φάσης.

Η διαφορά μεταξύ των τριών φάσεων είναι ότι η συμμετοχή των κρατών στην αντιστάθμιση αερίων εκπομπών του CORSIA στην πιλοτική φάση και στην πρώτη φάση είναι εθελοντική. Αντίθετα η δεύτερη φάση ισχύει για όλα τα κράτη μέλη του ICAO που αποφάσισαν οικειοθελώς να συμμετάσχουν στο σύστημα του CORSIA και στο οποίο μπορούν να ενταχθούν από την αρχή ενός δεδομένου έτους με την προϋπόθεση να έχουν γνωστοποιήσει στον ICAO την απόφασή τους να συμμετέχουν μέχρι τις 30 Ιουνίου του προηγούμενου έτους.

03. Ποιες χώρες παγκοσμίως συμμετέχουν στο CORSIA;

Αναλυτικά η λίστα των κρατών - μελών που συμμετέχουν κάθε χρόνο στο CORSIA (CORSIA State Pairs) βρίσκεται εδώ: https://www.icao.int/environmental-protection/CORSIA/Pages/state-pairs.aspx

Στην παρούσα φάση, υφίστανται ορισμένες διαφορές μεταξύ Κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εντάσσονται στην οδηγία EU-ETS (2003/87/ΕΚ) και του συστήματος CORSIA. Αυτό ισχύει τόσο για τις απαιτήσεις MRV όσο και για τις απαιτήσεις αντιστάθμισης.

04. Τι σημαίνει προσέγγιση βάσει διαδρομής (αεροπορική σύνδεση) στο CORSIA;

Tο σύστημα αντιστάθμισης CORSIA εφαρμόζεται στις αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ των χωρών που μετέχουν στο CORSIA, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των αλληλεπικαλύψεων μεταξύ αερομεταφορέων με τα ίδια δρομολόγια.

Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η ίση μεταχείριση όλων των αερομεταφορέων σε μια δεδομένη διαδρομή.  Συγκεκριμένα:

·  Μια διαδρομή καλύπτεται από το σύστημα αντιστάθμισης CORSIA εάν και τα δύο κράτη που συνδέουν τη διαδρομή συμμετέχουν στο πρόγραμμα

·  Μια διαδρομή δεν καλύπτεται από σύστημα αντιστάθμισης CORSIA εάν το ένα ή και τα δύο κράτη που συνδέουν τη διαδρομή δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Επισημαίνεται ότι η εφαρμογή των απαιτήσεων αντιστάθμισης (Offsetting) του συστήματος CORSIA και η εφαρμογή των απαιτήσεων παρακολούθησης, αναφοράς και επαλήθευσής (MRV= Monitoring, Reporting and Verification) δεν είναι ίδια.

Ακόμα κι όταν μια διεθνής πτήση δεν υπόκειται στις απαιτήσεις του συστήματος αντιστάθμισης, εξακολουθεί να υπόκειται στις απαιτήσεις του συστήματος MRV. Το παρακάτω σχήμα απεικονίζει την προσέγγιση βάσει διαδρομής του CORSIA και το πεδίο εφαρμογής των απαιτήσεων του συστήματος MRV και του συστήματος αντιστάθμισης.

05. Τα κράτη και οι αερομεταφορείς που δεν συμμετέχουν στο σύστημα αντιστάθμισης του CORSIA υπόκεινται σε άλλες απαιτήσεις του συστήματος CORSIA;

Όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών που εκτελούν διεθνείς πτήσεις υποχρεούνται από το 2021 και μετά να παρακολουθούν, να αναφέρουν και να επαληθεύουν τις εκπομπές CO2 από τις πτήσεις τους.

Η απαίτηση για την υποβολή Σχέδιων Παρακολούθησης (MRV – Σύστημα παρακολούθησης, υποβολής Εκθέσεων και εξακρίβωσης) των εκπομπών CO2 είναι ανεξάρτητη από τη συμμετοχή στο Σύστημα Αντιστάθμισης του CORSIA.

Τα Κράτη θα υποβάλλουν τα δεδομένα στον ICAO και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό του έτους αναφοράς (baseline) του  CORSIA, που είναι ο μέσος όρος των εκπομπών CO2 του 2019 και του 2020, καθώς και για τον υπολογισμό των απαιτήσεων αντιστάθμισης των αερομεταφορέων, όπου ισχύει. Το έτος αναφοράς ενδέχεται να αναθεωρηθεί μετά από απόφαση της 41ης  Τριετούς Συνέλευσης του ICAO.

06. Τι είναι το σύστημα αντιστάθμισης και πώς λειτουργεί;

Γενικά το σύστημα αντιστάθμισης του CORSIA πραγματοποιείται μέσω της αγοράς και ακύρωσης (cancellation) μονάδων εκπομπών που προκύπτουν από διάφορες πηγές μείωσης εκπομπών που έχουν επιτευχθεί μέσω μηχανισμών (π.χ. τον Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης της UNFCCC Clean Development Mechanism), προγραμμάτων ή έργων  αντιστάθμισης εκπομπών. Η αγορά και η πώληση επιλέξιμων μονάδων εκπομπών γίνεται μέσω της αγοράς άνθρακα και η τιμή των μονάδων εκπομπών επηρεάζεται από την προσφορά και ζήτηση των μονάδων εκπομπών.

 Ένας αερομεταφορέας χρειάζεται να πληροί τις απαιτήσεις αντιστάθμισης ακυρώνοντας τις Επιλέξιμες Μονάδες Εκπομπών CORSIA σε ποσότητα ίση με τις τελικές συνολικές απαιτήσεις αντιστάθμισης για μια δεδομένη χρονική περίοδο συμμόρφωσης. Οι επιλέξιμες μονάδες εκπομπών του CORSIA θα καθορίζονται από το Συμβούλιο της ΔΟΠΑ και οι πληροφορίες θα αναρτώνται  στον ιστότοπο του ICAO CORSIA.

07. Πώς υπολογίζονται οι απαιτήσεις αντιστάθμισης ενός αερομεταφορέα;

Οι απαιτήσεις αντιστάθμισης θα υπολογίζονται ως εξής:

α) Από το 2021 έως το 2029 θα εφαρμοστεί μια 100% τομεακή προσέγγιση (και 0% ατομική προσέγγιση). Αυτό ισχύει για την πιλοτική φάση και την πρώτη φάση καθώς και για την πρώτη περίοδο συμμόρφωσης της δεύτερης φάσης.

β) Κατά τη δεύτερη περίοδο συμμόρφωσης της δεύτερης φάσης (2030 έως 2032) τουλάχιστον το 20 % των απαιτήσεων αντιστάθμισης θα υπολογίζεται σύμφωνα με την «ατομική προσέγγιση».

Από το 2033 έως το 2035, τουλάχιστον το 70% των απαιτήσεων αντιστάθμισης θα υπολογίζονται σύμφωνα με τον «ατομικό παράγοντα ανάπτυξης».

Για κάθε περίοδο συμμόρφωσης, η Αρμόδια Αρχή (ΑΠΑ) θα συνοψίζει τις απαιτήσεις αντιστάθμισης για κάθε έτος εντός αυτής της περιόδου συμμόρφωσης και το αποτέλεσμα θα είναι η συνολική απαίτηση αντιστάθμισης του αερομεταφορέα για τη συγκεκριμένη περίοδο συμμόρφωσης.

Το παρακάτω σχήμα περιγράφει τον υπολογισμό των απαιτήσεων αντιστάθμισης ενός φορέα εκμετάλλευσης αεροσκαφών.

08. Ποιες είναι οι περίοδοι συμμόρφωσης του CORSIA;

Το σύστημα αντιστάθμισης CORSIA έχει τριετείς κύκλους συμμόρφωσης, για τους οποίους οι φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών θα πρέπει να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του συστήματος αντιστάθμισης.

Οι περίοδοι συμμόρφωσης είναι:

· Περίοδος συμμόρφωσης 1: έτη 2021 – 2023

· Περίοδος συμμόρφωσης 2: έτη 2024 – 2026

· Περίοδος συμμόρφωσης 3: έτη 2027 – 2029

· Περίοδος συμμόρφωσης 4: έτη 2030 – 2032

· Περίοδος συμμόρφωσης 5: έτη 2033 – 2035

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε φορέας εκμετάλλευσης αεροσκαφών θα πρέπει να αναφέρει τις εκπομπές CO2 που αντιστοιχούν σε ημερολογιακά έτη σε ετήσια βάση.

09. Ποιο είναι το έτος αναφοράς για τις εκπομπές του CORSIA;

Για τους σκοπούς του CORSIA, το έτος αναφοράς (CORSIA baseline) ορίζεται ως ο μέσος όρος των εκπομπών CO2 για τα έτη 2019 και 2020 για τις διαδρομές που εντάσσονται στο CORSIA και η υποχρέωση αντιστάθμισης των εκπομπών θα ξεκινήσει από το 2021 και μετά. Το έτος αναφοράς ενδέχεται να αναθεωρηθεί μετά από απόφαση της 41ης  Τριετούς Συνέλευσης του ICAO.

10. Ποια Καύσιμα είναι Επιλέξιμα στο CORSIA για τον υπολογισμό των απαιτήσεων αντιστάθμισης;

Από το 2021 και μετά, οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να μειώσουν τις απαιτήσεις τους για αντιστάθμιση επιτυγχάνοντας μειώσεις εκπομπών από τη χρήση Βιοκαυσίμων επιλέξιμων κατά CORSIA.

Κάθε αερομεταφορέας χρειάζεται να:

· Χρησιμοποιεί Επιλέξιμα Καύσιμα κατά CORSIA, που αγοράστηκαν με βάση τα παραστατικά αγορών του

· Χρησιμοποιεί την αξιολόγηση κύκλου ζωής (life-cycle emissions values) για να προσδιορίζει τους συντελεστές μείωσης των εκπομπών για κάθε επιλέξιμο κατά CORSIA καύσιμο

· Αποκτήσει έγκυρο πιστοποιητικό βιωσιμότητας

· Αναφέρει και διεκδικεί τις επαληθευμένες μειώσεις των εκπομπών του από τη χρήση των Επιλέξιμων Καυσίμων από την Αρμόδια Αρχή (ΑΠΑ).

Η Αρμόδια Αρχή (ΑΠΑ) υπολογίζει τις τελικές συνολικές απαιτήσεις αντιστάθμισης κάθε φορέα εκμετάλλευσης στο τέλος κάθε περιόδου συμμόρφωσης, αφαιρώντας τις μειώσεις εκπομπών από τη χρήση Επιλέξιμων Καυσίμων από τις απαιτήσεις αντιστάθμισης του φορέα εκμετάλλευσης κατά τη διάρκεια της περιόδου συμμόρφωσης.

Το παρακάτω σχήμα παρέχει μια απεικόνιση των αντισταθμίσεων του CORSIA.